Sữa mẹ là thức ăn duy nhất cho trẻ, không cho trẻ ăn thêm bất kỳ một loại sữa gì cũng như bất kỳ thức ăn nào khác kể cả nước hoa quả, nước cháo, nước cơm… Để đảm bảo trẻ được nuôi hoàn toàn bằng sữa mẹ từ 4 đến 6 tháng sau khi sinh thì việc chăm sóc sức khỏe cho người mẹ là vô cùng quan trọng.
Chế độ ăn uống, sinh hoạt và nghỉ ngơi hợp lý là những yếu tố không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe bà mẹ mà còn đảm bảo cho trẻ có nguồn sữa dồi dào và đủ dinh dưỡng cho trẻ. Để các mẹ có thêm những kiến thức về dinh dưỡng và sinh hoạt hợp lý, chúng tôi xin cung cấp một số các chế độ và lưu ý sau:
1. Ăn uống
Từ khi mang thai đến lúc đẻ trong vòng 9 tháng, người mẹ có thể tăng cân trung bình 12kg, 3 tháng đầu tăng 1kg, 3 tháng giữa tăng 5kg và 3 tháng cuối tăng 6 kg. Chính vì thế, việc bổ sung thức ăn cho người mẹ trong thời gian có thai và cho con bú là rất cần thiết để đảm bảo cho thai nhi phát triển bình thường và người mẹ có khả năng tiết nhiều sữa. Trong giai đoạn này, người mẹ cần ăn uống bổ dưỡng hơn lúc bình thường.
Ở nước ta, khẩu phần bổ sung chủ yếu là gạo, nếu thức không có đủ nguồn protein động vật thịt, cá, trứng, sữa thì thay bằng đậu đỗ. Ăn thêm rau xanh và hoa quả chin để cung cấp vitamin A và chất sắt. Hàng ngày nên ăn những thức ăn thuộc nhóm thực phẩm sau đây:
- Đạm: cá, thịt heo, thịt gà, thịt vịt, đậu phộng, các loại đậu hạt khác (đậu xanh, đen, đỏ…).
- Rau quả: các loại rau lá xanh và các loại rau củ có màu vàng hoặc màu đỏ (rau diếp, bông cải, đậu hà lan, bí đỏ, khoai…)
- Trái cây, nước ép trái cây : cam, bưởi, chanh, chuối, đào, lê…
- Ngũ cốc : cơm gạo, bánh mì, khoai
- Sản phẩm từ sữa : sữa bò hay sữa động vật và các sản phẩm từ sữa: bơ, fromage…không thích uống sữa bò thì có thể thay thế bằng sữa đậu nành.
Không nên dùng:
- Thực phẩm có nhiều đường, mỡ như : bánh ngọt, bánh rán, kẹo, sữa nguyên kem, kem sữa.
- Thực phẩm có nhiều protein, nhiều mỡ : thịt mỡ, thức ăn nhanh.
Một số món ăn cổ truyền như cháo chân giò, gạo nếp, các bà mẹ thường ăn đều có tác dụng tốt. Khi cho con bú chỉ cần nên hạn chế các loại gia vị vì gây mùi khó chịu, trẻ bú kém. Hằng ngày nên chú ý uống thêm nước hoa quả, nước đun sôi để nguội nhất là mùa hè.
2. Lao động hợp lý
Trong thời gian có thai và cho con bú người mẹ không nên làm việc quá sức, mệt mỏi dễ gây sảy thai, đẻ non. Cần có thời gian nghỉ ngơi hợp lý trước đẻ và sau đẻ để thai nhi phát triển và người mẹ có khả năng phục hồi sức khỏe và cho con bú.
3. Tinh thần thoải mái
Những bà mẹ sống thoải mái, ít lo lắng, ngủ tốt, tin tưởng mình có đủ sữa thì vú sẽ tiết nhiều sữa.
4. Hạn chế dùng thuốc.
Khi cho con bú nên hạn chế dung thuốc vì một số thuốc qua sữa dễ gây ngộ độc cho trẻ. Các thuốc tránh thai có Oestrogel, thuốc lợi tiểu nhóm thiazid có thể làm giảm sự tạo sữa.
5. Sinh đẻ có kế hoạch
Những bà mẹ đẻ nhiều, đẻ dày, sức khỏe giảm sút đều ảnh hưởng đến khả năng tiết sữa.
